Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek syczących s,z,c,dz

Ćwiczenia języka

• układanie  szerokiego  języka na dnie jamy ustnej i przy lekko otwartej buzi,
• swobodnie układanie bezwładnego języka na dolnej wardze- spłaszczonego i rozszerzonego tak, by jego boki dotykały kącików war,
• delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi,
• wodzenie języka za dolnymi zębami,
• wypychanie czubkiem języka dolnych zębów,
• liczenie  od wewnątrz dolnych  zębów od wewnątrz,
• wysuwanie szerokiego języka z jemy ustnej , a następnie cofanie, język powinien być tak szeroki, aby jego  brzegi dotykały zębów trzonowych.
• wysuwanie szerokiego języka daleko na brodę,
• lizanie talerza posmarowanego czymś, co trudno zlizać np..Nutellą,
• oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów,
• dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski „e”,
• zlizywanie czubkiem języka dżemu lub masła czekoladowego z dolnych dziąseł,
• „wymiatanie śmieci” – energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów.

Ćwiczenia warg:

• rozchylanie warg jak w uśmiechu,
• wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne),
• rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski „i”,
• pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce „u”,
• naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami,
• układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej,
• wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy – me, me; barana – be, be; kurczątka – pi, pi; śmiechu – hi, hi; straży pożarnej – eo,eo,eo przeciągłe wymawianie iii iii.

Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek ciszących ś,ź,ć,dź

Ćwiczenia grzbietu języka:

• kształtowanie umiejętności głośnego ssania cukierka, środek grzbietu języka ćwiczącego dziecka całkowicie przylegał do podniebienia twardego,
• lizanie talerza posmarowanego czymś smacznym np. miodem, dżemem,
• wylizywanie środkiem języka wnętrza kieliszka do koniaku lub kubeczka,
• „język na gumce”- ćwiczenie polegające na przyklejeniu powierzchni języka do podniebienia twardego i jednoczesne poruszanie żuchwą w górę i w dół,
• „koci grzbiet” wypychanie dolnych ząbków językiem i wyginanie jego grzbietu ku górze,
• lizanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów i dziąseł,
• naprzemienne dotykanie czubkiem języka, przy otwartych ustach górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz,
• liczenie językiem dolnych zębów od wewnątrz.

Ćwiczenia warg:

• cmokanie ustami w różnym ułożeniu.
• nakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie,
• zwijanie warg do wewnątrz ,
• układanie warg jak przy „u”, a następnie „i”,
• „żabka” - naprzemienne zamykanie i otwieranie środkowej części warg przy zaciśniętych kącikach,
• zbieranie z talerzyka ciasteczek ,chrupek, owoców samymi wargami bez pomocy rąk,

Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek szumiących sz,ż,cz,dż

Ćwiczenia języka:

• klaskanie językiem – naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk,
• „liczenie ząbków” – dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej,
• „mycie zębów” – oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach,
• „zaczarowany język” – przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach,
• „krasnoludek zagląda do gardła” – cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim,
• zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady lub gumy rozpuszczalnej, kremu czekoladowego, mleka w proszku (przy szeroko otwartych ustach),
• ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia,
• przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków z wgłębieniem w środku,
• „język malarzem” – język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie „pędzla” w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie „pędzla” to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony,
• „słoń” – dosięganie językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony,
• „wahadełko” – kierowanie czubka języka w kąciki ust,
• „młotek” – wbijamy gwoździe w ścianę uderzając o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa,
• „schodki” – czubek języka dotyka górnych jedynek, górnej wargi, a następnie nosa (buzia otwarta),
• oblizywanie językiem podniebienia,
• oblizywanie górnych zębów i wargi,
• ostrzenie czubka języka o górne siekacze,
• masowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego ( należy zwracać uwagę, by ćwiczenia te były wykonywane przez dziecko z dużą precyzją i przy szeroko otwartych ustach),
• żucia brzegów języka włożonych między zęby trzonowe,
• zakładania tzw. szerokiego języka na górną wargę (język ma przykryć czerwień wargi),
• sięgania tzw. szerokim językiem do nosa i oblizywania płaszczyzny powyżej górnej wargi,
• ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski l-l-l..., przy szeroko otwartych ustach.

Ćwiczenia warg:

• przesadna realizacja samogłosek A-U,A-U,A-U,E-O,E-O,E-O,
• zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków,
• ssanie dolnej a następnie górnej wargi -przytrzymywanie ustami wysuniętymi do przodu „wąsów” z rurki lub ołówka,
• nadymanie policzków w balonik,
• przesadnie długie wymawianie e-u,e-u,e-u,
• wydawanie odgłosów (muuuu,ku-ku,hau-hau-hau,puku-puku,tup-tup,bum-bum).