Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek syczących s,z,c,dz
Ćwiczenia języka
- układanie szerokiego języka na dnie jamy ustnej i przy lekko otwartej buzi,
- swobodnie układanie bezwładnego języka na dolnej wardze- spłaszczonego i rozszerzonego tak, by jego boki dotykały kącików war,
- delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi,
- wodzenie języka za dolnymi zębami,
- wypychanie czubkiem języka dolnych zębów,
- liczenie od wewnątrz dolnych zębów od wewnątrz,
- wysuwanie szerokiego języka z jemy ustnej , a następnie cofanie, język powinien być tak szeroki, aby jego brzegi dotykały zębów trzonowych.
- wysuwanie szerokiego języka daleko na brodę,
- lizanie talerza posmarowanego czymś, co trudno zlizać np..Nutellą,
- oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów,
- dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski „e”,
- zlizywanie czubkiem języka dżemu lub masła czekoladowego z dolnych dziąseł,
- „wymiatanie śmieci” – energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów.
Ćwiczenia warg:
- rozchylanie warg jak w uśmiechu,
- wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne),
- rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski „i”,
- pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce „u”,
- naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami,
- układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej,
- wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy – me, me; barana – be, be; kurczątka – pi, pi; śmiechu – hi, hi; straży pożarnej – eo,eo,eo przeciągłe wymawianie iii iii.
Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek ciszących ś,ź,ć,dź
Ćwiczenia grzbietu języka:
- kształtowanie umiejętności głośnego ssania cukierka, środek grzbietu języka ćwiczącego dziecka całkowicie przylegał do podniebienia twardego,
- lizanie talerza posmarowanego czymś smacznym np. miodem, dżemem,
- wylizywanie środkiem języka wnętrza kieliszka do koniaku lub kubeczka,
- „język na gumce”- ćwiczenie polegające na przyklejeniu powierzchni języka do podniebienia twardego i jednoczesne poruszanie żuchwą w górę i w dół,
- „koci grzbiet” wypychanie dolnych ząbków językiem i wyginanie jego grzbietu ku górze,
- lizanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów i dziąseł,
- naprzemienne dotykanie czubkiem języka, przy otwartych ustach górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz,
- liczenie językiem dolnych zębów od wewnątrz.
Ćwiczenia warg:
- cmokanie ustami w różnym ułożeniu.
- nakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie,
- zwijanie warg do wewnątrz ,
- układanie warg jak przy „u”, a następnie „i”,
- „żabka” - naprzemienne zamykanie i otwieranie środkowej części warg przy zaciśniętych kącikach,
- zbieranie z talerzyka ciasteczek ,chrupek, owoców samymi wargami bez pomocy rąk,
Ćwiczenia przygotowujące do wywołania głosek szumiących sz,ż,cz,dż
Ćwiczenia języka:
- klaskanie językiem – naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk,
- „liczenie ząbków” – dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej,
- „mycie zębów” – oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach,
- „zaczarowany język” – przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach,
- „krasnoludek zagląda do gardła” – cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim,
- zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady lub gumy rozpuszczalnej, kremu czekoladowego, mleka w proszku (przy szeroko otwartych ustach),
- ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia,
- przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków z wgłębieniem w środku,
- „język malarzem” – język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie „pędzla” w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie „pędzla” to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony,
- „słoń” – dosięganie językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony,
- „wahadełko” – kierowanie czubka języka w kąciki ust,
- „młotek” – wbijamy gwoździe w ścianę uderzając o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa,
- „schodki” – czubek języka dotyka górnych jedynek, górnej wargi, a następnie nosa (buzia otwarta),
- oblizywanie językiem podniebienia,
- oblizywanie górnych zębów i wargi,
- ostrzenie czubka języka o górne siekacze,
- masowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego ( należy zwracać uwagę, by ćwiczenia te były wykonywane przez dziecko z dużą precyzją i przy szeroko otwartych ustach),
- żucia brzegów języka włożonych między zęby trzonowe,
- zakładania tzw. szerokiego języka na górną wargę (język ma przykryć czerwień wargi),
- sięgania tzw. szerokim językiem do nosa i oblizywania płaszczyzny powyżej górnej wargi,
- ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski l-l-l..., przy szeroko otwartych ustach.
Ćwiczenia warg:
- przesadna realizacja samogłosek A-U,A-U,A-U,E-O,E-O,E-O,
- zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków,
- ssanie dolnej a następnie górnej wargi -przytrzymywanie ustami wysuniętymi do przodu „wąsów” z rurki lub ołówka,
- nadymanie policzków w balonik,
- przesadnie długie wymawianie e-u,e-u,e-u,
- wydawanie odgłosów (muuuu,ku-ku,hau-hau-hau,puku-puku,tup-tup,bum-bum).